NIEUWSARTIKEL

FG’s kunnen niet zomaar op vakantie, zijn belangrijker dan de minister van Justitie en gaan samen het directe lijntje met de AP versterken. Dat zijn de ongenuanceerde conclusies, van een geslaagd evenement in samenwerking met de Autoriteit Persoonsgegevens. Maar in iedere constatering met een knipoog zit een kern van waarheid. En dat is dat de FG-functie bijzonder belangrijk is. Daar was iedereen het over eens. En eerlijk, dat is als Functionaris voor de Gegevensbescherming ook wel eens fijn om van de AP bevestigd te krijgen. Lees hier de uitgebreide terugkoppeling van wat door sommigen ‘het akkoord van Diligentia’ wordt genoemd.

Op donderdag 20 maart 2025 in het prachtige Theater Diligentia in Den Haag gingen meer dan 200 FG’s in gesprek. Niet alleen met elkaar tijdens de netwerklunch en borrel, maar vooral in de plenaire sessies met Aleid Wolfsen, Monique Verdier en Jos Boerties. En dat zijn niet de minste. Waarom? Omdat we vanuit het NGFG goed inhoudelijk contact tussen FG’s en de Autoriteit Persoonsgegevens belangrijk vinden. En vice versa.

Beroepsvereniging voor FG’s

Dagvoorzitter Roderik van Grieken zette in een kort vraaggesprek met Karen Siemers, voorzitter van het NGFG, de kaders voor het gesprek met AP neer. Het NGFG is de enige beroepsvereniging die zich richt op de FG-functie. Met meer dan 700 leden is het de grootste van Nederland, waar veel verschillende activiteiten plaatsvinden. Zo werd diezelfde ochtend tijdens de ALV naar buiten gebracht dat het NGFG startkapitaal biedt aan het Nederlands Register van Functionarissen Gegevensbescherming (NRFG) dat dit jaar wordt gelanceerd. 

Deze ontwikkeling is slechts één voorbeeld van hoe het NGFG de kwaliteit van de beroepsgroep wil bewaken, borgen en bevorderen. Sommige noemen de FG-functie solistisch of eenzaam, maar via het NGFG vinden leden verbinding met elkaar. Bijvoorbeeld, door sectorspecifieke Commissies, NGFG-stamcafé’s of het Mentor & Intervisieprogramma. Recent is het NGFG ook gestart met een partner- en sponsorprogramma, met de bedoeling om leden meer toegang te geven tot kennis en expertise, het netwerk, en korting bij verschillende opleidingen. Hierin is een kernpunt dat het NGFG onafhankelijk blijft in in relatie tot de partijen waarmee samengewerkt wordt.

Het NGFG en de AP

Het NGFG spreekt vanuit haar hoedanigheid met verschillende stakeholders om de belangen van FG’s te behartigen en zich in te zetten voor een volwassen beroepsgroep. Met AP gaat de relatie al lang terug, hoewel opgemerkt moet worden dat het contact niet altijd meer optimaal verliep. Dat was terug te lezen in de recent gepubliceerde evaluatie over 2018-2024. Karen Siemers: “Een fundamenteel punt in de evaluatie vanuit ons perspectief, is dat zowel de AP als de FG’s beter zouden kunnen functioneren als ze op een goede wijze contact hebben. Daarom ben ik trots en tevreden op de gezamenlijke opzet van dit evenement. Én Aleid en ik al hebben afgesproken dat we dit vaker moeten doen, dus de juiste toon is gezet.”

Een toezichthouder vanuit Europese hiërarchie

Bij het aanhalen van de evaluatie over de AP citeert Roderik een van de adviezen rond FG’s: “De Functionarissen voor de Gegevensbescherming zijn vitaal voor de uitvoering van de AVG. Wij adviseren de AP tot een nog sterkere betrokkenheid bij het werk en de positie van de FG’s, zowel ten opzichte van de FG’s zelf en hun werkgevers als binnen de organisatie van de AP”. De AP is het helemaal eens met de aanbeveling dat FG’s een belangrijkere positie krijgen. In het verlengde hiervan werkt de AP plan uit waarbij de FG als contactpersoon van de AP goed uit verf moet komen.

De FG moet in zoveel mogelijk toezichtsacties betrokken worden op de juiste manier. Aleid Wolfsen: “Wij vinden de FG heel belangrijk. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat de FG hoger in rang is dan de Ministerie van Justitie, gelet op de aanstelling van de FG vanuit de Europese Verordening”. We vinden de kwaliteit van de FG ook een belangrijk aandachtspunt, daarom is de AP groot voorstander van het NRFG. “Zodra dat register echt borgt dat de kwaliteit van een FG die erin staat goed is, dan acteert de AP daar ook naar. Dat wil zeggen dat AP vragen kan stellen aan de Verwerkingsverantwoordelijke wanneer een FG niet geregistreerd blijkt te zijn.”  

In direct contact: FG’s en AP

Tijdens het gesprek op het podium, konden alle deelnemers in de zaal digitaal vragen insturen. Dat werden er in totaal meer dan 100. Een aantal vragen gingen specifiek over inhoudelijke onderwerpen, veel vragen gingen over het internationaal gegevensverkeer. Een ander groot gedeelte van de vragen ging over het contact tussen de FG en AP, zoals: wanneer kunnen we waarvoor bellen? In het gesprek was daarvan de conclusie dat FG's en AP meer kunnen en moeten overleggen.

Daarbij heeft iedere partij een eigen verantwoordelijkheid. AP is niet bedoeld als vraagbaak voor antwoorden die je als FG zelf zou kunnen formuleren. Monique Verdier: “Het is onwenselijk als wij vanuit AP een vraag beantwoorden met: goed dat u belt, ik begrijp uw uitdaging, ik adviseer om er even goed over na te denken. Maar, we hebben ook niet altijd alle antwoorden.”

De conclusie werd dat door beter overleg op de juiste momenten tussen FG’s uit de praktijk en AP ervoor kan zorgen dat beide partijen beter kunnen functioneren. Na de uitgestoken hand van Aleid, “Jullie mogen ons altijd bellen”, werd later die dag door Jos Boerties het contact geconcretiseerd. Een zetel in de klankbordgroep voor FG’s, direct overleg tussen sectorale commissies van het NGFG én, dit evenement jaarlijks organiseren, hetgeen met zeer groot enthousiasme werd ontvangen door de aanwezigen.

Break outsessies

Naast het plenaire gedeelte, werd de middag goed besteed door 6 verschillende break-out sessies. De Autoriteit Persoonsgegevens organiseerde er zelf ook twee, onder meer over geautomatiseerde besluitvorming en het raakvlak tussen AVG en de AI-verordening. Daarnaast besprak Marie-José Bonthuis de Wet DBA en de positie van externe FG’s. Gingen Esmée Baljet-Kuyt en Carla Knoope in op FG’s en de rechten van betrokkenen. Liet Bram Hoovers zijn licht schijnen over het verwerkingsregister en de FG en verzorgde Sven Wakker en Dafne de Boer een sessie over de rol van FG bij datalekken en cyberverzekeringen.

Positionering van de FG

Het is niemand ontgaan dat de positionering van de FG in het regeerakkoord is opgenomen. Aleid gebruikte dat om het belang van de FG functie en de positionering daaromtrent te benadrukken. Het gesprek van de dag ging tijdens de netwerklunch en borrel over welke taken FG nu precies niet kan uitvoeren met oog of de onafhankelijkheid. Aleid: “Het is aan de FG om helder te blijven bewaken dat je jezelf daarmee niet in de vingers snijdt, waardoor je je onafhankelijke positie in gevaar brengt.” Vanuit AP komt dit onderwerp terug in praktijk. AP zal om de positie van de FG te versterken, ook via het gesprek met de Verwerkingsverantwoordelijke blijven vragen naar de positie van de FG.

Niet alleen de positionering in de organisatie, maar ook de houding was onderwerp van gesprek, zowel van AP als FG’s. Moeten we een beetje activistisch zijn? Monique: “Het ding is bij activistische standpunten, dat je vaak direct vooral tegengeluid organiseert. Dat zal je als FG ook kunnen merken, daarom ben ik geen fan van activistisch geluid.”

Richting het einde van de vraaggesprekken, werd nog één vraag uitgelicht. Hoe lang kan een FG op vakantie zonder dat er vervanging is? Dat voelt wellicht als een triviale vraag, maar Aleid gaf er toch een serieuze draai aan. “Eigenlijk vind ik dat je de telefoon moet opnemen als je op vakantie bent, of je moet voor een echte onafhankelijke vervanger zorgen”. Bij het afsluiten van de dag, nam Roderik van Grieken dat mee als een persoonlijk inzicht van de dag: “Als ik nou aankomende zomer met mijn gezin op vakantie ben en ik iemand zie opstaan van zijn strandbed voor een telefoontje, dan zeg ik tegen mijn kinderen: Dat moet een FG zijn.”

Het akkoord van Diligentia

De kans is groot dat je als je dit leest iemand kent die erbij was, op 20 maart in Den Haag, toen 'het akkoord van Diligentia' werd gesloten. FG's worden geacht experts te zijn, die in eerste instantie binnen hun organisatie of binnen hun beroepsgroep tot een sluitend antwoord kunnen komen. Toch komt vaak voor dat overleg met AP gewenst is. In dat geval, is AP graag bereikbaar voor contact. In dit contact moet de vraagstelling niet zijn: wat vind jij, AP? Maar is de bedoeling dat een FG (idealiter namens meerdere FG’s) een probleem voorlegt met de vraag hoe daar (samen) tot een oplossing te komen die gegevensbescherming helpt en uitvoerbaar is in de praktijk.

Nu blijft het FG-eigen om kritisch te zijn. Dus naast de overheersende positieve sfeer zit in het bloed van de beroepsgroep dat er ook een meer afwachtend geluid klonk tijdens de naborrel. “We moeten het eerst maar eens zien”, zo werd gezegd. Vanuit het bestuur van het NGFG kijken we met dat in het achterhoofd terug op een geslaagde eerste editie van FG’s in gesprek met AP en met vertrouwen uit naar de toekomst. En gaan we vervolgstappen ondernemen hoe we FG’s met deze belangrijke inzichten beter kunnen ondersteunen, onder meer samen met de AP.

Onze hartelijke dank gaat uit naar de partijen met wie we dit samen hebben kunnen neerzetten én de leden die laten zien hoe waardevol maar ook fijn het is om samen te komen. Tot een volgende keer!